Zolang er mensen zijn, zolang bestaan er verhalen. In een tekening gevat, in woord verteld of op schrift geschreven. Eind vorig jaar heb ik vier bijeenkomsten geleid met EVV-ers (Eerst Verantwoordelijke Verzorgende) in de ouderenzorg. Die dagen stonden in het teken van verhalen vertellen aan elkaar waaronder over de betekenis van cliëntgerichtheid voor hen.
De kracht
Verhalen vertellen heeft een functie. Wat er eigenlijk gebeurt is dat ervaringen betekenis krijgen. Die deel je met elkaar, waardoor kennis overgedragen wordt. Kennis die weer kan leiden tot nieuw of ander gedrag. Zo leg je een verbinding tussen het verleden, het heden en de toekomst. Het bijzondere van verhalen vertellen is dat het niet alleen verbindend werkt in tijd, maar ook verbinding creëert tussen mensen. Dikwijls ontstaat een sfeer waar de tijd wat trager lijkt te gaan, waar men elkaar waardeert en waar trots ontstaat. Gewone en vanzelfsprekende handelingen komen in een ander licht te staan en krijgen meer glans. Een kleine greep uit de mooie verhalen die de kracht illustreert. ‘Ik doe niet gelijk, maar ik vraag eerst aan de cliënt wat hij vandaag wil. Ik vraag wat wilt u op uw brood, wilt u douchen vandaag, lukt het om uw kousen zelf aan te doen?’.
De cliënt
Tijdens de bijeenkomsten hebben we met de EVV-ers gepraat over wat cliëntgerichtheid voor hen is. Op welk moment hadden zij vooral het gevoel dat ze werkelijk van betekenis waren? Meer dan 60 verhalen zijn vastgelegd, gedeeld en aan elkaar verbonden. Rode draden die zichtbaar werden waren: verdiep je in het verleden van de cliënt en breng elementen terug in het heden. Zoals een cliënt die gewend was aan het einde van de dag met een glaasje rode wijn en wat chips de dag af te sluiten. Maar ook bleek dat creativiteit zorgt voor waardevolle momenten voor de cliënt. Hoe kun je onmogelijke wensen, toch mogelijk maken? Dat betekent bijvoorbeeld dat je soms voorbij taken en regels moet denken en handelen met de nodige vasthoudendheid. Zo kon een verzorger daardoor tijdens de laatste dagen van een cliënt een wens in vervulling brengen.
Het resultaat
Deze dagen hebben vooral opgeleverd dat van en met elkaar leren leidt tot waardering voor jezelf en anderen. ‘Zo gewoon is het nu ook weer niet, wat we doen’. Kennis werd gedeeld, waardoor nieuwe ideeën of initiatieven ontstonden. Tegelijkertijd ontstond ook het besef dat de cliëntgerichtheid nog kan groeien. Elkaar verhalen blijven vertellen en daardoor betekenis creëren, zou daar zomaar eens in kunnen helpen.